#9 Ik ben een banaan

‘Is er nog iets waar we rekening mee moeten houden’. Een standaardvraag tijdens de intake. Soms leidt het tot een schouderophaal, vaak tot een open gesprek. Over uitputtende mantelzorgtaak, een sluimerende burn-out of een relatie die op springen staat. Shirley twijfelde geen seconde, schoof naar het puntje van haar stoel, en zei: ‘jazeker, ik ben een banaan’.

Cultuurdiversiteit

Een banaan? Er ging een belletje rinkelen. In De bananengeneratie van Pete Wu staat dit symbool voor de jongeren van Chinese komaf die opgroeien in de Nederlandse cultuur: geel van buiten, wit vanbinnen. ‘Dat kan behoorlijk botsen!’ legde Shirley uit. Meteen daarachteraan stelde ze de rake vraag: ‘wat betekent dit voor mijn coaching?’ Ze vertelde over haar opvoeding: streng, naar Nederlandse maatstaven. Soms gepaard met een harde hand. En tóch sprak ze met begrip over haar ouders. Zij hadden gedaan wat ze konden, vanuit plichtsgevoel en traditie. Shirley had dit alles geaccepteerd – zonder slachtoffer te zijn. Ik luisterde, soms met ingehouden adem. Wie was ik, met mijn Hollandse bril, om hier een oordeel over te vellen?

Echt luisteren

Toch liet het idee van de banaan mij niet los. Wat is de impact van cultuurdiversiteit op loopbaancoaching? Wat vraagt het van mij als coach? Bij sommigen speelt cultuur een bescheiden rol. Bij anderen – zoals Shirley – vormt het een bepalende achtergrond. Niet problematisch, maar wél invloedrijk. Ik keerde terug naar onze coachvraag: heroriëntatie op haar loopbaan. Dáár lag ons vertrekpunt: niet haar cultuur, maar mijn vermogen om écht te luisteren was de sleutel. De vraag was dus niet: wat betekent haar achtergrond voor de coaching? Maar: wat betekent haar achtergrond voor mij als coach?

Aldeboarn of Shanghai

Kon ik mijn aannames parkeren? Mijn beeld van een ‘goede opvoeding’ loslaten? Mijn werk is maatwerk – afgestemd, onderzoekend en zonder oordeel. Ik ben geen gids met vaste route, maar een spiegel en sparringpartner. Shirley vroeg mij precies dat: geen stempel, wel steun. Toen ik dat zag, viel alles op z’n plek. Het maakte niet uit of Shirley geboren was in het Friese Aldeboarn of in de metropool Shanghai. Loopbaanontwikkeling gaat over universele vragen: Wie ben ik? Waar wil ik naartoe?

En dat is precies wat Shirley en ik deden. We gingen op zoek, zonder aannames. Haar verhaal vroeg geen oordeel, maar ruimte. Ruimte om alle lagen mee te nemen – ook die van cultuur, identiteit en achtergrond. Want coaching gaat niet over het weghalen van verschillen, maar over het erkennen ervan. Het gaf Shirley houvast om haar weg te vinden, niet ondanks haar verhaal, maar mét haar verhaal.